Avrupa Göç Ağı Belçika İrtibat Noktası’nın raporuna göre, Belçika’da yasadışı/izinsiz olarak çalıştırılan üçüncü ülke vatandaşları her zaman haklarının farkında değillerdir. Uygulamada, yasadışı olarak çalışan üçüncü ülke vatandaşları nadiren İş Müfettişliği’ne şikayette bulunmaktadır; bu da çoğunlukla haklarının farkında olmamaları veya olası sonuçlardan (örneğin ikamet statüleri açısından) korkmalarıyla bağlantılıdır.. İşveren ve çalışan arasındaki iş ilişkisinin varlığının kanıtlanması konusu da tekrar eden bir sorundur. Yasadışı çalışma nedeniyle yakalanan işverenler genellikle herhangi bir yaptırımdan kaçınmaya ve sorumluluklarını asgari düzeye indirmeye çalışmakta, üçüncü ülke vatandaşı işçilerin kendileri de polis güçleri veya denetim hizmetleriyle işbirliği yapma konusunda isteksiz olabilmektedir.

Üçüncü ülke vatandaşları, işverenlerine karşı aşağıdaki konularda şikayette bulunarak hak talebinde bulunabilirler işverenlerini teftiş servislerine bildirirler.

• Federal Kamu Hizmeti İş Müfettişliği (FPS) özellikle yabancı işçiler için temas noktası oluşturmuştur: SPOC.LabourInspection@employment.belgium.be
• Şikayetler bu adrese de gönderilebilir: COMPLAINTS.LabourInspection@employment.belgium.be

İş Müfettişliği şikayetin gizliliğini yasal olarak garanti etmektedir.

Üçüncü ülke vatandaşları, temel bir insan hakkı olan haklarını bir mahkeme önünde savunma hakkına sahiptir. Bir üçüncü ülke vatandaşı, Belçika’da kalıp kalmadığına bakılmaksızın, iş sözleşmesi bir yıldan uzun bir süre önce sona ermediği sürece, iş ilişkisi, çalışma koşulları, ücretler vb. ile ilgili tüm taleplerini iş mahkemesine (yani bir hukuk mahkemesine) götürebilir. Üçüncü ülke vatandaşının işvereni ceza mahkemesinde yargılanırsa (örneğin, üçüncü ülke vatandaşını yasadışı olarak çalıştırdığında, düşük ücret ödediğinde üçüncü ülke vatandaşı, vb. ve bu durum bir iş müfettişi tarafından tespit edilmişse), üçüncü ülke vatandaşı, mağdur olarak zarar tazminatı almak için bu davada kendisini “sivil taraf” ilan edebilir (zarar, ödenmemiş ücretlere eşit olabilir veya manevi keder gibi diğer nedenlerle bu tutarı aşabilir).

Üçüncü ülke vatandaşları da Belçika Anayasası’nın 23. maddesi ile güvence altına alınan adli yardım hakkı doğrultusunda adli yardım (“pro-deo”) alma hakkına sahiptir. (Kaynak)